Του Ορέστη Δαβία 

Βιολόγος – ερευνητής ,  Συνεργάτης  Med Culture 

Το φασκόμηλο στη χώρα μας, όπως και στις περισσότερες από τις γειτονικές, απολαμβάνει από τα αρχαία χρόνια τη φήμη μιας ανθρωποσωτήριας θεραπευτικής βοτάνης. Ορισμένες από τις φημολογούμενες αρετές της herba sacra των Λατίνων, η συλλογή της οποίας γινόταν από λευκοντυμένες παρθένες και ύστερα από αναίμακτες θυσίες, δεν ανήκουν πάντως πια στις αποδεκτές αλήθειες της σύγχρονης φυτοθεραπείας. Δεν θεωρείται ασφαλώς πλέον η ακατανίκητη πανάκεια της οποίας η σκόνη είναι το καλύτερο αντίδοτο για το δάγκωμα των φιδιών και το αφέψημά της, όταν αλείφεται στο σώμα, προστατεύει από την πανούκλα και όλες τις μολυσματικές νόσους.

Η Ελλάδα εξακολουθεί πάντως να εξάγει φασκόμηλο, περιζήτητο καθώς είναι για τις τονωτικές, διουρητικές και αντιφυσητικές ιδιότητες του, ενώ εκτός από τις εξαιρετικές επιδόσεις του σε φλεγμονές, όπως η αμυγδαλίτιδα και η ουλίτιδα, είναι τελεσφόρον αντιπυρετικό, σταματάει τον ιδρώτα και πίνεται από πολλούς ηλικιωμένους, (με μέτρο όμως καθώς η παρατεταμένη χρήση του μπορεί να προκαλέσει προβλήματα) γιατί κατευνάζει το έντονο άγχος.

Salvia officinalis – By Franz Eugen Köhler, Köhler’s Medizinal-Pflanzen

Παραδόξως όμως, παρά το πλούσιο  άρωμα των φύλλων του και τις σπουδαίες ορεκτικές και χωνευτικές ιδιότητες του, η χρήση του στη ελληνική μαγειρική είναι πολύ περιορισμένη. Πρέπει μάλλον να παραδειγματιστούμε από τους Ιταλούς που καρυκεύουν σάλτσες με τα πικρούτσικά του φύλλα, μαρινάρουν ψαρικά στην αρωματική του χάρη, προσθέτουν τη σκόνη του σε πολέντες και ψωμιά, τηγανίζουν τα χλωρά φύλλα του σε αραιό κουρκούτι και τα σερβίρουν για ορεκτικό, ενώ επίσης το μεταχειρίζονται πολύ για την ιδιότητά του να «σπάει» τη λιπαρότητα των κρεατικών. Μπορούμε επίσης να νοστιμίσουμε με φασκόμηλο τα όσπρια (ταιριάζει ιδιαίτερα με τους γίγαντες) ή τα ζυμαρικά και ακόμα να το ρίξουμε ψιλοκομμένο σε σαλάτες ή τυριά.

Η υπερβολή όμως δεν επιτρέπεται όταν κάνουμε χρήση του φασκόμηλου καθώς ο χαρακτήρας του είναι λίαν έντονος. Πρόκειται για ένα από τα λιγοστά βότανα που όταν ξεραθούν γίνονται πιο αιχμηρά σε γεύση, γι’ αυτό χρησιμοποιείστε το με φειδώ και κατά προτίμηση καλά τριμμένο, ενώ τους μήνες τουλάχιστον που αφθονεί, πειραματιστείτε με τα κατά πολύ ηπιότερα, χλωρά φύλλα του. Και δεν είναι δα τίποτα δύσκολο να τα κόβουμε φρέσκα απ’ τη γλάστρα με το φασκόμηλο που θα βρει μια φιλόξενη γωνιά στο μπαλκόνι μας. Οι απαιτήσεις του είναι λιγοστές, χρειάζεται απλώς χώμα που στραγγίζει καλά, αραιό πότισμα και άφθονο ήλιο.

Στα φυτώρια κυκλοφορούν δυο-τρία εδώδιμα είδη ελληνικού φασκόμηλου, τα οποία μπορείτε εύκολα να προμηθευτείτε, αν πάντως επιζητάτε κάτι ιδιαίτερο θα πρέπει να παραγγείλετε σπόρους από το διαδίκτυο. Μέχρι τώρα πειραματίστηκα με αρκετά είδη και τολμώ να πω πως τα πιο αγαπημένα μου για χρήση στην κουζίνα είναι η Salvia rutilans που μυρίζει ανανά (!) και αρκετές από τις ποικιλίες της Salvia elegans που αποπνέουν αρώματα ανάμεσα σε πορτοκάλι και πεπόνι. Ξεχωρίζουν επίσης τα ελληνικά, αλλά κάπως δυσεύρετα, είδη γοργογιάννης (Salvia sclarea) που με τα μόσχοσμα φύλλα του παλαιότερα αρωματίζονταν κρασιά και η άγρια αλισφακιά (Salvia fruticosa) από τα «μηλαράκια» της οποίας σε πολλά νησιά έφτιαχναν κάποτε γλυκό του κουταλιού.